Рус
Бел

Министерство образования Республики Беларусь Комитет по образованию Светлогорского районного исполнительного комитета

Государственное учреждение образования "Средняя школа № 8 г. Светлогорска"

Наш музей

Этнаграфічны музей "Спадчына"
  • Кіраўнік музея — Яцко Алена Фёдараўна

    247431, Гомельская вобласць, г. Светлагорск,
    вул. Луначарскага, д.13

  • Дата заснавання: 1 верасня 1990 г.

  • Першы кіраўнік музея: Грамыка Святлана Акімаўна

  • Мэта: Фарміраваць любоў да Бацькаўшчыны і яе народа, прывіваць пачуццё гонару за нашы дасягненні, развіваць нацыянальную самасвядомасць і грамадзянскую пазіцыю.

    Задачы:
    1. Фарміраванне патрыятызму і грамадзянскасці, заснаваных на любові да сваёй зямлі, народа, мовы, павазе да гісторыі Айчыны, яе культуры.
    2. Прапаганда народных традыцый, звычаяў, знаёмства з абрадамі беларусаў, з гісторыяй роднага краю.
    3. Выхаванне любові да роднай зямлі, прагажосці беларускага краю.

    Музей сёння:
    Поўная назва музея:
      «Спадчына», этнаграфічны
    Адрас:  247431, Гомельская вобласць, г. Светлагорск,
    вул. Луначарскага, д.69
    Музей заснаваны на аснове закона
    «Аб мовах у Рэспубліцы Беларусь», 1990 г.
    Прыналежыць раённаму аддзелу адукацыіі
    Метадычную дапамогу аказвае Светлагорскі гісторыка-краязнаўчы музей
    Агульная плошча 50 квадратных метраў
    Колькасць экспанатаў 129

    Характарыстыка музея

    Музей быў створаны ў 1990 годзе. У музеі захоўваюцца прылады працы і побыту, адзенне сялян,  узоры сучаснага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва і інш. Сярод іх прадметы інтэр’ера сялянскай хаты (стол, лавы, калыска, прасніца, абраз, ручнікі-набожнікі і інш.), прылады для земляробства (саха, барана, серп, каса, цэп і інш.) інструменты і вырабы дамашніх промыслаў: дрэваапрацоўкі (піла лучковая, сякера, малаток), ткацтва (кросны, верацёны, грабяні, калаўрот, ручнікі), ганчарства (міскі, гарлач, збаны, інш.), узоры традыцыйнага народнага мужчынскага і жаночнага адзення.

МУЗЕЙ «СПАДЧЫНА»

Документы, регламентирующие работу музея «Спадчына»

1. КОДЭКС РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ АБ КУЛЬТУРЫ

2.Положение о музее учреждения образования
3.Инструкция о формировании музейных фондов
4.Инструкция о порядке создания и открытия экспозиций и выставок музеев
5.Приказ об открытии музея «Спадчына»
6.Положение о школьном этнографическом музее «Спадчына»
7.Паспорт музея
8.Учётная карточка музея
9.Перспективный план развития музея
10.План работы музея на учебный год
11.План проведения экскурсий в музее на учебный год
12.Методические рекомендации

 

КОДЭКС РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ АБ КУЛЬТУРЫ

20 лiпеня 2016 г. N 413-З

Прыняты Палатай прадстаўнiкоў 24 чэрвеня 2016 года

Адобраны Саветам Рэспублiкi 30 чэрвеня 2016 года

Вступает в силу 03.02.2017

ГЛАВА 19

МУЗЕЙНАЯ СПРАВА

Артыкул 161. Класiфiкацыя музеяў

  1. Музеi класiфiкуюцца па наступных профiлях:

4.1. гiстарычны, да якога адносяцца агульнагiстарычныя, ваенна-гiстарычныя, археалагiчныя, этнаграфiчныя, гiсторыi рэлiгii, гiстарычныя манаграфiчныя, сучаснай культуры, iншыя гiстарычныя музеi;

Учётные документы

Музей имеет следующие учётные документы:

1. Инвентарная книга учёта музейных экспонатов (основной фонд и научно-вспомогательный фон

2. Журнал регистрации актов постоянного и временного хранения

3. Акты приёма экспонатов на постоянное хранение

4. Акты приёма экспонатов на временное хранение

5. Инвентарные карточки музейных экспонатов

6. Журнал учёта посетителей музея «Спадчына»

7. Книга отзывов посетителей музея  «Спадчына»

8. Нормативные документы музейной деятельности

ЭКСКУРСИОННАЯ РАБОТА

Конкурсы, конференции, проекты. Школьный музей «Спадчына» принимает активное участие в школьных, районных и областных конкурсах, конференциях и проекта.Районный конкурс фольклорных коллективов. 2 «Г» класс «А ў нас сёння Масленка»https://sv8.schools.by/photoalbum/44541

Победители (Диплом 1 степени)
районного конкурса театральных коллективов
(3 «В», кл. рук. Фомина Т.Н.) 21.03.2016

https://sv8.schools.by/photoalbum/103060

Участие в Республиканской научно-практической конференции учащихся «Я в мире творчества»

Выездная выставка картинной галереи «Традиция»

https://sv8.schools.by/photoalbum/270666

Анна Вячеславовна Запатырко, директор учреждения
«Белорусский государственный архив-музей литературы и искусства».

https://sv8.schools.by/photoalbum/131241

https://sv8.schools.by/news/219031

Фотоальбомы и видео мероприятий

Ваджэнне Куста

https://www.youtube.com/embed/wu_-ZMT5gbs

Ваджэнне Куста. Выступленне на конкурсе «Светлагорская Вясна»

https://www.youtube.com/embed/bfxkMqfjJQ8

Радзіны. Выступленне на конкурсе «Светлагорская Вясна»

https://www.youtube.com/embed/rf5W0iRUKHg

УЧАСТИЕ В МЕРОПРИЯТИЯХ И КОНКУРСАХ

История и особенности белорусского рушника. Известно, что рушники были обычным предметом быта со времён Киевской Руси. Так, в 1876 году был найден клад из серебряных монет, которые были завёрнуты в рушник. Это позволило получить информацию об особенностях   ткачества.На Беларуси рушник   известен с глубокой древности, со времён появления ткачества. Доподлинно не известно, как выглядели древние белорусские рушники. Установлено, что он ткался из льняных нитей и был серо-белого цвета. Украшали рушники в то время вышивкой из красных, коричневых нитей.Особенности использования в бытуВ зависимости от своего назначения различают несколько видов:

  • уцiральнiк (для вытирания рук и лица после умывания)
  •  трапкач (для ношения обеда в поле во время посева и уборки урожая)
  • обыдзеннiк (для обвязывания придорожного креста)

Использование  в быту

  • набожнiк (для покрытия иконы)
  • декоративные (для украшения зеркал, фотографий, стен)
  • обрядовые (для проведения определённых ритуалов)

«Намитка» – головной убор

Замужние женщины использовали рушник в качестве головного убора. Ширина такого полотна составляла 30-60 см, а длина- 5 м. Его повязывали на голову, обматывали вокруг шеи, подбородка, а концы опускали на плечи. Это было удобно, потому что волосы под «намиткой» не мешали выполнять домашнюю работу и сохраняли чистоту.

Рушник был предметом торговли. Его называли «полотенце шитое литовское».

•     В журналах и документах 16-17 веков значилось «ручников двадцать локоть вышиваных» или  «ручников ткацких шесть».

Особенности  орнамента

В узорах всегда по горизонтали есть ромб. При добавлении линий он символизирует солнце, огонь, землю, небо, воду, свет. Элементы узора могут чередоваться. Значение мотивов рисунка связано с жизнью, добром, урожаем, благополучием.

Издавна белорусы испытывают уважительное отношение к тканому рушнику, к орнаменту этого необычного предмета.

Музыка в сказках белорусского народа 

6 октября в ГУО «Средняя школа №8 г.Светлогорска» урок музыки прошёл в школьном этнографическом музее «Спадчына».

Учащиеся 4 «В» класса с удовольствием приняли участие в музыкальной инсценировке сказки, которую они сочинили сами, а куклы-перчатки, которые использовали в самодельном кукольном театре, вызвали бурю радостных эмоций.
Изображение

 

Поездка в Минск

1 октября для учащихся ГУО «Средняя школа №8 г.Светлогорска» была организована поездка в г. Минск. Учащиеся побывали в Национальном художественном музее, в котором находится большое количество известных картин мирового уровня известности, предметы декоративно-прикладного искусства, скульптуры, фарфор.

В Национальном Академическом Большом театре оперы и балета ребят очень впечатлил балет «Ромео и Джульетта». Маштабность представления и музыка, в исполнении живого оркестра,  никого не оставили равнодушным.

Поездка в Красный Берег

21 октября для учащихся 4 «В» класса  ГУО «Средняя школа №8 г.Светлогорска» была организована экскурсия на мемориальный комплекс «Детям – жертвам войны» в агрогородке Красный Берег . Ребята узнали о страшных событиях, происходивших в этих местах в годы Великой Отечественной войны и историю создания мемориального комплекса.

 

Посещение храма Преображения Господня

7 октября учащиеся 7 «А» и 8 «А» классов ГУО «Средняя школа №8 г.Светлогорска» посетили храм Преображения Господня. Ребят встретил клирик прихода иерей Александр Шалыхман. Батюшка рассказал школьникам об устройстве православного храма, о святых иконах. Затем священнослужитель побеседовал с ребятами о широко распространенном явлении – грехе сквернословия. Отец Александр объяснил школьникам, что сквернословие не просто дурная привычка: оно разрушает человека нравственно и духовно. В завершение экскурсии учащиеся посетили виртуальную аллею утраченных храмов Светлогорского района.

ВІРТУАЛЬНЫ МУЗЕЙ

“Спадчына”

Куток гаспадыні
Прылады ткацтва

Матавіла – прылада для змотвання і размотвання маткоў пражы.


Сукала – прылада  для намотвання нітак на цэўкі.

Кросны – гэта  ткацкі стан з навітай асновай для ткання ў хатніх умовах.

Бёрды – ткацкая прылада, што служыць для прыбівання ўтку ў кроснах. Прамавугольная рама (шырынёй 40 – 50 см. і больш выш. 15 -18 см.) з устаўленымі і замацаванымі пласцінкамі (трасцінкамі) з тонкай (1мм) асінавай ці кляновай лучынкі. У 20 ст. бёрды пачалі рабіць з металічнымі пласцінкамі. Для ткання бёрда ўстаўлялася ў набіліцы. Для вырабу суцэльных  посцілак выкарыстоўвалі бёрду да 1,5 м шырынёй. Бёрда для ткацтва рагож рабілі з дубовых пласцінак з вочкамі пасярэдзіне.


Верацяно – прылада для ручнога прадзення лёну, воўны, пенькі. У старажытныя часы верацяном служыла драўляная, крыху завостраная палачка, пазней – конусападобная палачка даўжынёй 20 – 30 см. З завостраным верхам, патоўшчаным нізам. Верацяно выстругвалі нажом або выточвалі з бярозы, ясеню, грушы і інш. На вытачаных вераценах дзеля зручнасці і як аздабленне наразалі кольцы – паглыбленні.


Дошка для мыцця бялізны 

Качалка  –  драўляны  выраб прызначаны для прасавання бялізны, адзення. На круглую качаку накручвалі прадмет (бялізну, адзенне), клалі на стол, зверху – качалку з рабрыстай паверхняй і качалі.

Начоўкі (Ночвы) – карытападобная пасудзіна з шырокім адкрытым верхам. Прызначана для мыцця бялізны, прыгатавання сечанай капусты, мяса дя каўбас. Выдзёўбвалі цяслой з ліпы, асіны.

Нацыянальнае адзенне беларусаў
Народнае ткацтва і вышыўка.

Ложак – прадмет  мэблі, прызначаны для адпачынку ў гарызантальным становішчы. Ложак звычайна размяшчаецца ў спальні, дзе складае аснову інтэр’еру.

Ручнік – кавалак тканіны абрадавага, дэкаратыўнага і ўтылітарнага прызначэння. шырыня яго вар’іравалася ад 25 да 40 сантыметраў, даўжыня ад 1 да 4 мераў.

Посцілка – узорыстатканы выраб утылітарнага, дэкаратыўнага, а ў мінулым і абрадавага прызначэння. Посцілкай засцілаюць ложак, ёю накрываліся, яе вешалі на сцяну для ўпрыгожвання інтэр’ера сялянскай хаты. Посцілкай засцілалі выязныя сані і вазы, клалі маладым у ногі ў час благаславення іх у вясельным абрадзе, лічылі важнай часткай пасагу маладой. Грубатканую посцілку называюць радзюшкай. Традзіцыйныя посцілкі ткалі у 3-4 ніці або перабіранай (“на птужкі”, “на матузы”) ці шматнітовай тэхнікай ткацтва. Паводле формы прамавугольныя (1.5-2.3м даўжыні, 0,9-1,5 м шыріні) з двух (рэдка аднаго)кавалкаў тканіны з ільнягых нітак. У наш час посцілка ўвайшла ў інтэр’ер гарадской кватэры і вясковай хаты. Іх вырабляюць на фабрыках  мастацкіх вырабаў, а таксама па-ранейшаму ткуць на кроснах. У мастацкім афармленні найбольш характэрныя кампазіцыі з геаметрычных форм арнаменту са спалучэннем двух колераў (жоўта-чорны, бела-чорны, вохрыста-чорны, малінава-чорны, бела-карычневы.)
Фіранкі – выраб з тканіны для завешвання і ўпрыгожвання акон. У сялянскім побыце вядомы з канца 19 ст. Фіранкі аздаблялі вышыўкай, натыканнем, набойкай, фальбонаю. Пашыраны былі фіранкі, аздобленыя выцінанкамі, а таксама маляваныя. Узорыстыя фіранкі разам з ручнікамі, абрусамі і посцілкамі ўваходзілі ў пасаг маладой. Бытуюць і ў наш час.
Сурвэтка – узорыста тканы, вязаны, вышыты выраб з лёну, бавоўны для ўпрыгожвання жылога інтэр’еру. Форма сурвэткі разнастайная: прамавугольная, квадратная, круглая, многавугольная.

Абрус – настольнік, тканы, вязаны або плецены выраб, прызначаны для засцілання стала. Лакальная назва скацерка. Абавязковы атрыбут традыцыйна сямейнай і каляндарнай абраднасці беларусаў. Абрус (даўжыня 1,5 – 2 м., шырыня – 1 — 1,5 м.) звычайна складаўся з адной або дзвюх сшытых полак ільняной даматканай матэрыі. Абрус упрыгожвалі вышываным, набіваным арнаментам, аплікацыяй, карункамі, махрамі. Ім накрывалі стол на Каляды, Вялікдзень і іншыя святы, уваходзіў у пасаг нявесты.

                                                                  Ганчарныя вырабы

Збан – ганчарны выраб; гліняная пасудзіна для захоўвання малака і іншых вадкіх прадуктаў. Рабілі з выцягнутым тулавам, пукатымі бакамі, звужаным горлам, дзюбкай і вушкам – ручкай.
Посуд 

Лыжка — сталовы прыбор, аддалена нагадвае невялікую лапатку ў выглядзе невялікай плоскай пасудзіны (чэрпала), злучанай перамычкай з трымалам (дзяржальніца). Выкарыстоўваецца для зачэрпвання і пераносу (напрыклад, у рот пры ежы) вадкай або напаўвадкай ежы, такі, як суп

                                              Куток гаспадара

Лучковая піла з вузкім палатном (шырыня не больш 10 мм) і дробнымі зуб’ямі вышынёй да 4 мм можа спатрэбіцца для крывалінейнага пілавання.

Малаток — прылада працы, якая выкарыстоўваецца для нанясення ўдараў пры коўцы металу, разбіванні камянёў, забіванні цвікоў і інш. Адзін з найбольш старажытных інструментаў, якія прымяняюцца чалавекам.
Завесы на дзвярное палатно.

Нажніцы спружынныя — прылада для стрыжкі авечак. Дзве жалезныя пласціны з асеметрычна заточанымі краямі (лязом).

Піла — інструмент са мноствам разцоў (звычайна зубоў) для разразання (распілоўкі) розных матэрыялаў (драўніны, металу, пластыку, каменю і іншых).

Дзякуй, што зазірнулі ў наш
віртуальны музей.
Спадзяёмся, што вы яшчэ не аднойчы прыйдзеце да нас у госці!
Да новых сустрэч!